Mac Açılışındaki Ekranlarının Anlamları

MacBook’umu pek sık kapatmadığımı, hatta yeniden bile başlatmadığımı daha önce söylemiş miydim? Uzun yolculuklarda bile MacBook’umu taşıyacağım zaman kapatmak yerine sadece ekranını kapatarak uyku moduna almayı tercih ediyorum. Böylece hem açılışta hem de kapanışta zamandan tasarruf ediyorum. Ancak bazı durumlar oluyor ki, MacBook’umu kapatmam ya da yeniden başlatmam gerekiyor. Böyle durumlarda da nadir de olsa Mac’in açılış ekranlarını görebiliyorum. Bu yazımda da açılış ekranlarını, o anda neler olduğuna dair bazı bilgileri ve birkaç küçük ipucunu paylaşmaya çalışacağım.

Öncelikle Mac’imizin açılışında neler olduğunu kısaca listeleyelim:

• Önce bir başlangıç sesi duyarız
• Sonra gri bir ekran bizi karşılar
• Sonra gri ekranda bir Apple logosu ve altında dönen bir çark görürüz
• Sonra hafif mavimsi bir ekran çıkar karşımıza
• ve son olarak da Mac’imizin giriş penceresi ile masaüstü görünür…

Peki biz tüm bunları görürken arka planda neler oluyor? Neden bu ekranları görüyoruz? Apple konusunda uzman kişiler ve teknik konulara hakim arkadaşlar yanıtları çok iyi biliyorlardır. Zira tüm bu ekranlar, daha doğrusu aşamalar, sistemin açılışı sırasındaki belli kilometre taşlarını oluşturuyor. Dolayısıyla Mac’imizde bir sorun olduğunda, ve sistem açılmadığında bu aşamalara göre sorunun ne olduğunu daha hızlı ve isabetli bir şekilde tespit edebiliyoruz.
Sıra geldi tek tek bu aşamalarda neler olduğundan bahsetmeye…

Başlangıç Sesi

Mac’imizin güç düğmesine bastığımız zaman ilk olarak donanım çalışıyor ve firmware (gömülü yazılım) yüklenmeye başlıyor. Mac’imizin anakartı üzerindeki flash bellekler üzerinde duran ve Mac işletim sistemi yüklenmeden önce çalışan bu yazılımı, minik bir işletim sistemi gibi düşünebiliriz.
Açılışta bu gömülü yazılım POST (Power-On Self Test) diye kısaltılmış olan bir testi gerçekleştiriyor. Bu test ile Mac’imiz kendi donanımını kontrol ederek bir problem olup olmadığını tespit etmeye çalışıyor. Eğer bir problem yoksa ve POST sorunsuz atlatılmışsa, başlangıç sesi olarak o bildiğimiz, tanıdık ses duyuluyor ve ekranımız açık gri renge bürünüyor.

Peki ya POST sırasında bir problemle karşılaşıldıysa? Böyle bir durumda ekranımız siyah olarak ya da tamamen kapalı kalabiliyor, veya ekranda bazı hata kodları görünebiliyor. Eğer Mac’imiz bu aşamada takılıyorsa, sonraki aşamalara geçemiyorsa derhal bir yetkili servise danışmakta fayda var diyebiliriz.
Eğer POST ve gömülü yazılım (firmware) aşaması sorunsuz geçildiyse, Mac’imiz bir sonraki aşama ile açılışına devam ediyor..

Gri Ekran ve Apple logosu

Firmware’in NVRAM (NonVolatile RAM) üzerinde tutulması sayesinde, sistem açılış dosyasının yeri tespit ediyor. Sonrasında ise Mac’imiz, EFI (Extensible Firmware Interface) sayesinde Mac OS X’i (Mac işletim sistemini) yüklemeye başlıyor. İşte bu esnada da ekranımızda koyu renkteki Apple logosu görünmüş oluyor.

Eğer firmware, bir açılış dosyası bulamaz ise, ekranımızda klasör ikonu içerisinde bir soru işareti görebiliyoruz.

İşte bu açılış esnasında Mac’imizde farklı tuşlara basılı tutarak sistemin açılışına müdahale edebiliyoruz. Bazılarını listelemek gerekirse:

• C –> Optik sürücüdeki diski kullanarak sistemi CD veya DVD’den başlatmak için
• Alt / Option –> Startup Manager (Başlangıç Yöneticisi) kullanarak sistemi açmak için. Böylece Mac’imizi hangi diski kullanarak başlatacağımızı belirleyebiliyoruz. Ancak seçimimiz hatırlanmayacağı için her açılışta seçimimizi tekrarlamamız gerekebilir.
• Shift –> Mac’imizi Güvenli Mod’da (Safe Mode) açmak için. Böylece sistemin açılışında çalışan servis ve uygulama sayısı minimum seviyede tutuluyor ve açılış süreci ve testleri çok daha dikkatli bir şekilde geçilebiliyor.
• Command-V –> Sistemi ‘Verbose Mode’ ile açarak, açılış esnasında sanki bir Linux açılışı gibi gerekli-gereksiz her türlü bilginin ekranda görünmesini sağlayabiliyoruz.
• Command-Alt-P-R –> NVRAM ayarlarını sıfırlıyor ve Mac’imizi baştan başlatıyor.
• Eject tuşu, F12, Trackpad veya Mouse butonunu basılı tutmak –> Açılışta CD veya DVD’nin dışarı atılmasını sağlıyor.

Daha kapsamlı, sistemin açılışındaki tüm müdahalelerin listesi için Apple’ın kendi sitesindeki “Startup key combinations for Intel-based Macs” yazısına göz atabiliriz.

Dönen Çark

Firmware tarafından başlatılan açılış sürecinde en önemli aşamalardan biri, Mac OS X çekirdeğinin yüklenmesidir diyebiliriz. Bu aşamada, çekirdek (kernel diye geçer, işletim sisteminin kalbidir diyebiliriz) sistemin kontrolünü devralıyor ve açılış sürecini ilerletiyor. Ekrandaki Apple logosunun altında dönen bir çark görüyorsak, çekirdeğin doğru şekilde yüklendiğini anlayabiliyoruz. Bu aşamadan sonra Mac işletim sistemi yüklenmeye başlıyor ve tüm diğer alt proseslere (process) hazırlanıyor.

Mavi Ekran

Windows kullanıcılarının alışık olduğunu düşündüğüm mavi ekran, Mac platformunda pek sık karşımıza çıkmaz. Ancak sık karşılaşabileceğimiz tek mavi ekran, sistemin açılışındakidir diyebiliriz. Bu mavi ekranı gördüğümüz zaman sistemin açılmaya başladığını anlayabiliyoruz. Mac OS X kullanıcı arabirimi, yani ekranda gördüğümüz her şey bu aşamadan sonra yüklenmeye başlamış oluyor.

Sonrasında ise işletim sistemine giriş yapmak için gereken pencere açılıyor ya da direkt olarak masaüstümüz görünerek işletim sisteminin yüklenmesi tamamlanmış oluyor.

 

alıntıdır